Alkoholizm, czyli uzależnienie od alkoholu, to poważna choroba. Jej konsekwencje ponosi nie tylko osoba pijąca, ale także jej rodzina i bliscy. Rodzina oraz osoby blisko związane z alkoholikiem są określane mianem osób współuzależnionych, a konsekwencje choroby alkoholowej bliskiej osoby to współuzależnienie.
Słownik Języka Polskiego definiuje współuzależnienie jako:
„zespół zmian, jakie zachodzą w psychice i zachowaniu osób mieszkających z osobą uzależnioną”
Jest to swojego rodzaju uczestniczenie w uzależnieniu innej osoby, przejawiające się w niektórych działaniach oraz sferze emocjonalnej. Dotyczy to zarówno spokrewnionych z osobą uzależnioną od alkoholu dorosłych, jak i dzieci. Alkohol i związany z nim nałóg jednej osoby w rodzinie może doprowadzić do poważnych problemów. Ich konsekwencje ponoszą wszyscy spokrewnieni lub zamieszkujący z uzależnioną osobą.
Współuzależnionymi osobami mogą być zarówno współmałżonkowie alkoholika, jak i jego rodzice. W zachowaniu tych osób badacze zajmujący się problematyką alkoholizmu dostrzegają kilka charakterystycznych cech oraz sposobów zachowań. Współuzależnione osoby dorosłe bardzo często przejmują wzorce zachowań osoby uzależnionej. Kierując się naturalną chęcią pomocy, mogą wykazywać chęć nadmiernego kontrolowania takiej osoby.
Często opieka nad pijącym współmałżonkiem lub dzieckiem prowadzi u osób współuzależnionych do rezygnacji z własnego życia osobistego, lub też poważnie się na nim odbija. Zachowania takie jak nadopiekuńczość oraz przejmowanie obowiązków alkoholika występują wśród współuzależnionych osób dorosłych dość często. Często najbliższe osoby człowieka uzależnionego od alkoholu mają poczucie winy z powodu takiego stanu rzeczy. Obawiają się przyszłości oraz żywią nadzieję, że sytuacja się wkrótce poprawi. Niestety, często są to nadzieje fałszywe.
Współuzależnienie odbija się zwłaszcza na dzieciach
Prawdziwe dramaty przeżywają dzieci alkoholików. Picie jednego lub obojga rodziców ma poważny wpływ na ich dalsze życie. Udowodniono, że dorosłe dzieci alkoholików zazwyczaj wykazują wszystkie charakterystyczne cechy osoby współuzależnionej. Niestety, dorosłe dzieci alkoholików (DDA) muszą borykać się z wieloma innymi problemami.
Wiele osób, które w dzieciństwie musiały przyglądać się pijanym rodzicom, w dorosłym życiu ma poważne problemy związane z nawiązywaniem kontaktów z innymi ludźmi. Charakterystyczną cechą jest u nich poszukiwanie przyjaźni oraz konieczność pozyskania uznania w oczach innych. Innym, często pojawiającym się w przypadku takich osób problemem jest tendencja do zawierania toksycznych związków oraz brak umiejętności zakończenia takiej niszczącej dla obu stron relacji.
Niestety, wiele dzieci alkoholików w swym życiu pada ofiarą przemocy fizycznej lub emocjonalnej. Co gorsza, odgrywanie roli ofiary wydaje im się rzeczą całkowicie naturalną. Niskie poczucie własnej wartości, negatywne postrzeganie własnej osoby oraz brak asertywności to kolejne problemy, które w znacznym stopniu utrudniają takim osobom funkcjonowanie w społeczeństwie.
Wychodzenie ze współuzależnienia trwa
Jak nietrudno się domyślić, osoby współuzależnione wymagają długotrwałego wsparcia i pomocy psychologicznej. Zaprzestanie picia alkoholu przez uzależnionego, w wyniku wszycia esperalu czy wykorzystania innej metody, nie rozwiązuje całości problemów. Problem współuzależnienia nie pojawia się przecież z dnia na dzień, i tak samo nie zniknie zaraz po odstawieniu używki.